Historia turbosprężarki – od kiedy jest ona wykorzystywana?

Historia turbosprężarki jest nierozerwalnie związana z historią motoryzacji i współczesnemu kierowcy trudno sobie wyobrazić nowoczesny silnik wysokoprężny bez turbodoładowania. Między pojawieniem się na drogach pierwszego samochodu osobowego (1886) a zastosowaniem pierwszej turbosprężarki w aucie osobowym (1973) upłynęło jednak niemal całe stulecie, w trakcie którego urządzenia te były nieustannie udoskonalane i przystosowywane do jak najlepszego pełnienia swej zasadniczej roli – zwiększania sprawności oraz mocy silnika.

Pierwsze turbosprężarki

Prace nad turbosprężarkami rozpoczęły się mniej więcej w tym samym czasie, w jakim na ulice wyjeżdżał pierwszy samochód – już w 1885 roku Rudolf Diesel i Gottlieb Daimler próbowali zastosować wstępne sprężanie powietrza do zwiększenia mocy silnika. O ile jednak same prace zostały uwieńczone sukcesem, to opracowane przez Daimlera i Diesla rozwiązania można było zastosować wyłącznie w silnikach o pokaźnych rozmiarach (okrętowych). Dopiero w 1905 roku szwajcarski inżynier Alfred Büchi opatentował turbosprężarkę, którą można było zastosować do silników o mniejszych gabarytach. Już 5 lat później, w 1910 roku, powstał silnik lotniczy Murray-Willat, wyposażony w turbosprężarkę opartą na patencie szwajcarskiego wynalazcy. I choć w lotnictwie była to prawdziwa rewolucja, to branża motoryzacyjna musiała zaczekać kolejnych 15 lat na turbosprężarki przeznaczone dla silników samochodowych.

Turbosprężarki w przemyśle motoryzacyjnym

W roku 1925 nastąpił jednak tak długo wyczekiwany przełom: Alfred Büchi z sukcesem użył turbosprężarki w samochodzie, zwiększając moc silnika o ponad 40%, co było spektakularnym osiągnięciem. Nie przełożyło się ono jednak na szybkie upowszechnienie turbosprężarek – na skalę komercyjną zaczęto ich używać dopiero w roku 1938, w samochodach ciężarowych produkowanych przez szwajcarskie przedsiębiorstwo Swiss Machine Works Saurer. Ciężarówki i autobusy produkowane przez tę firmę były wyposażane w turbosprężarki wykorzystujące gazy wydechowe do doładowania silnika, czyli konstrukcje działające na dokładnie tej samej zasadzie, co turbosprężarki montowane współcześnie w autach sportowych i osobowych. Ponad 20 kolejnych lat (do przełomu 1962/63 roku) trzeba było czekać, by turbosprężarki trafiły pod maski aut osobowych. Pierwszymi produkowanymi seryjnie samochodami tej klasy wyposażonymi w turbodoładowanie były Chevrolet Corvair Monza oraz Oldsmobile Jetfire Turbo V-8. Prawdziwy boom na turbosprężarki nastąpił jednak 10 lat później.

Kryzys paliwowy – początek „złotej ery” turbosprężarek

Bez żadnej przesady można zaryzykować stwierdzenie, że gdyby w 1973 roku nie doszło do kryzysu paliwowego na rynku ropy, to niewykluczone, że turbosprężarki wciąż nie byłyby tak powszechnie wykorzystywaną technologią, jak ma to miejsce obecnie. Ponieważ jednak kryzys wymusił na ówczesnych producentach aut konieczność ograniczenia zużycia paliwa, turbosprężarki okazały się wyjątkowo skutecznym rozwiązaniem problemu. Dodatkowym czynnikiem, który wpłynął na upowszechnienie turbodoładowanych silników w autach osobowych, były wprowadzane w kolejnych latach ograniczenia w zakresie emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Dzięki temu turbosprężarki zaczęto postrzegać jako efektywne rozwiązanie dla branży motoryzacyjnej.

Turbosprężarki w XXI wieku

Współczesne turbosprężarki zapewniają zauważalny wzrost mocy, mniejsze zużycie paliwa oraz zredukowaną emisję gazów cieplarnianych do atmosfery. Dzięki temu sukcesywnie zyskują na popularności i są stosowane nawet do bardzo małych silników wysokoprężnych, co sprawia, że nawet niewielkie auta miejskie stają się bardziej przyjazne dla środowiska naturalnego. Cały czas prowadzone są również prace nad wykorzystaniem turbosprężarek również w silnikach benzynowych.

Awaria turbosprężarki – wymiana czy regeneracja?

Współczesne turbosprężarki nie są już tak awaryjne, jak ich poprzedniczki, montowane w seryjnych autach w latach siedemdziesiątych XX wieku. Nie znaczy to jednak, że nie ulegają awariom w ogóle – jak każda maszyna działająca w warunkach ogromnych obciążeń, nawet najbardziej zaawansowana technologicznie turbosprężarka może z czasem zawieść. Dla właściciela auta z niesprawnym turbodoładowaniem oznacza to jedną z dwóch możliwości: wymiana lub regeneracja turbosprężarki. Na co się zdecydować? Jako sklep z turbosprężarkami Ream Poland już od niemal 30 lat prowadzimy działalność w branży samochodowej, zajmując się profesjonalną regeneracją turbosprężarek do aut osobowych, dostawczych, ciężarowych, a także maszyn przemysłowych i rolniczych. Na bazie naszych doświadczeń możemy powiedzieć, że w każdym przypadku najlepszym wyjściem jest wykonanie gruntownej analizy powodów awarii turbosprężarki. Nie zawsze bowiem przyczyna tkwi w samej turbosprężarce – niezwykle często powodem uszkodzenia są przerwy w dostarczaniu oleju, wynikające np. z wadliwie działającej pompy olejowej, niedrożności przewodu smarującego czy zbyt niskiego poziomu oleju w misce olejowej.